آیا شخص مضطربی هستم؟
اگر شما یك انسان طبیعی باشید در پاسخ این سؤال، جواب مثبت می‌دهید زیرا در عمق وجود هر یك از ما اضطراب پنهانی، متصل و همراه با وضعیت انسانی وجود دارد كه این احساس به محض وقوع حوادثی كه شخص را دچار نگرانی یا اختلال درونی (یا جسمی) می‌كند، آماده ظهور است. در واقع می‌توان گفت كه فقدان هر گونه اضطراب و پریشانی، غیر طبیعی است و این وضع در برخی از بیماران به چشم می‌خورد. به این ترتیب در هر انسان، نوعی «اضطراب طبیعی» وجود دارد. اما این اضطراب با فراتر رفتن از حد خاص خود، شكل بیمارگونه‌ای به خود می‌گیرد كه نیازمند شناسایی و درمان است. برای كمك به شناخت این حالت، در این قسمت، آزمایش كوچكی روی ضمیر ناخودآگاه انجام می‌دهیم.
قطعاَ تنها پاسخ دادن به سوالات یك تست، نمی‌تواند مفهوم چندانی داشته باشد ولی یك رشته توافق یا عدم توافق‌ها در مورد مسائل ظاهرا كوچك و بی‌ارزش می‌تواند نمایی از یك اضطراب را ایجاد كند كه در ابتدا به آسانی نادیده گرفته می‌شود.
| شماره ستون |
1 = خونسردی و
بی احساسی |
2 = هیجان و
اضطراب پنهانی |
3 = اختلال احساسی،
اضطراب ناگهانی، زمینه عاطفی مختل شده |
کل |
| تعداد پاسخ |
25 |
28 |
7 |
60 |
هر یك از ستون‌های جدول، بیانگر درجه خاصی از احساساتی و هیجانی بودن شخص است:
- ستون ۱ بیانگر خونسردی است كه چندان رایج نیست و می‌تواند به نوعی بی‌احساسی نیز نسبت داده شود.
- ستون ۲ (وسط) بیان‌كننده نوعی هیجان و اضطراب پنهانی است.
- ستون شماره ۳ نیز نشان‌دهنده نوعی اختلال احساسی است كه بر حسب شرایط مختلف از طریق اضطراب ناگهانی و واكنش «فرار» تظاهر می‌كند و همچنین بیانگر یك زمینه عاطفی مختل شده نیز هست.
البته، قضیه به این سادگی هم نیست. شخصیت انسان، یك قطعه كامل و یكدست نیست بلكه در زندگی هر كسی نقاط تاریك و روشنی وجود دارد. هر انسانی ممكن است در برخی شرایط دچار اضطراب شود و گاهی هم بر خود مسلط و خونسرد باشد؛ برعكس، یك تعادل كامل و یكپارچه می‌تواند نگران كننده باشد. به همین دلیل، ممكن است پاسخ مناسب، آن پاسخی كه شما گمان كرده‌اید، نباشد. به عنوان مثال وقتی سؤال ۲٦ از شما می‌پرسد: «آیا وقتی یكی از كارهای روزانه خود را انجام می‌دهید، چندین بار آن را كنترل می‌كنید؟»، پاسخ متعادل این است كه: «بله، اگر آن كار اهمیت خاصی داشته باشد.»[جواب = ج = بله] متقابلا پاسخ منفی یا همان ب، بیانگر نوعی سهل‌انگاری و سبك‌سری است.
حالا نتایج شما را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
- اگر ستون ۱ حاكم باشد و در عین حال تعدادی از پاسخهایتان در ستون مركزی قرار گرفته باشد شما بیشتر در زمان حال و آینده زندگی می‌كنید تا زمان گذشته. شما به نحو جالبی بر خود مسلط هستید و با خود و دیگران توازن دارید. شما از یك زمینه ارثی نسبتا متعادل و یك زندگی خوب برخوردارید و مشكلات اندكی دارید. از این وضعیت سود ببرید و برای كسانی كه كاملا به شكل طبیعی در كنار شما در جستجوی تكیه‌گاه و احساس امنیت هستند نیز سودمند باشید.
- اگر ستون ۲ حاكم باشد بعضی گرایشات اضطراب آلود در وجود شما هست ولی این حالت به هیچ وجه عمقی نیست و از محدوده‌هایی كه در قرن معاصر وجود دارد فراتر نمی‌رود. شما نسبت به هیجانات، آسیب‌پذیر هستید. خود را برای كنترل احساسات، آموزش دهید. «خود را بیشتر در دسترس بگذارید». سعی كنید بیشتر خوش بین باشید، ناامید نشوید، به جای این كه در برابر دشواری‌ها و موانع پیش‌بینی‌نشده زندگی دچار اضطراب و نگرانی شوید به خود بگویید: «بالاخره همه چیز درست خواهد شد.» زیرا این گفته حقیقت دارد. سعی كنید شخصیت خود را با پیش‌بینی این ضربات سنگین از آسیب آنها حفظ كنید. زندگی خود را با ورزش و آموزش اراده خود زیبایی ببخشید، دوستانی پیدا كنید، و از تبادل افكار و نظرات خود با آنها سود ببرید.
- اگر ستون ۳ حاكم باشد شما عمیقا شخص مضطربی هستید (شاید حتی خودتان هم از این موضوع آگاهی نداشته‌اید). شما باید این اضطراب را درمان كنید اما این گفته به معنای مصرف دارو نیست بلكه شامل آموزش شما برای بهتر شناختن خود است. همین پرسشنامه می‌تواند با وادار ساختن شما برای روبرو شدن با خود و وادار كردن شما به تجزیه و تحلیلی بدون ترحم و اجبار كمك‌تان كند. این برای شما اولین فرصت است تا بتوانید در راه كنترل بر اعصاب خود قدم بردارید. به یك پزشك متخصص در مسائل روان ـ تنی مراجعه كنید (البته ممكن است یك پزشك عمومی هم كه به این نكات توجه دارد از این قضیه آگاه باشد)، مشكلات خود را برای او بگویید و بكوشید با كمك او علت بیرونی یا درونی اضطراب‌تان و این كه چه دشواری‌های فراموش شده و چه شكست‌هایی را (كه ممكن است شما را از نظر عاطفی آزار داده باشد) تحمل كرده‌اید، بیابید. از پزشك برای جلسات تمدد اعصاب، یوگا و سایر روش‌هایی كه هر یك دارای كاربرد خاصی است و از طریق آنها می‌توانید هوشیاری و آگاهی بیشتر و در نتیجه، كنترل بهتری را به دست آورید راهنمایی بخواهید. به طور منظم به نوعی ورزش (شنا و غیره) بپردازید.
در صورت نیاز به مصرف دارو، پزشك آن را برای‌تان تجویز خواهد كرد ولی خودتان به هیچ وجه به مصرف خودسرانه آن اقدام نكنید. البته پزشك شما می‌تواند با یك روانپزشك یا متخصص روان‌شناس هم درباره مسائل شما مشورت كند، نگران نباشید. شما دچار بیماری روانی نشده‌اید بلكه عصبی هستید، توصیه‌های پزشك خود را دنبال كنید. سعی نكنید مثل شترمرغ باشید زیرا شما آمادگی ابتلا به بیماری‌هایی از نوع «بیماریهای روان-تنی» را دارید. از میان بیماریهای روان ـ تنی، می‌توان از زخم معده، بیماریهای روده‌ای مانند كولوپاتی كه اغلب به آنها كولیت گفته می‌شود، دردهای ناحیه قلب، آنژین صدری كاذب و غیره نام برد. تمام این مشكلات در وهله اول از نوع كارایی است و به عبارت دیگر تنها ناشی از اختلالی در فعالیت اعضاست كه غالبا بهبود می‌یابد ولی در درازمدت ممكن است این ناراحتی‌ها به شكل منظم دربیاید كه در این صورت اگر زندگی بهداشتی شما به شكل جدی مورد تجدید نظر قرار نگیرد به اعضای بدن شما آسیب می‌رساند.
اگر پاسخ‌های هیچ یك از ستون‌ها كاملا بر بقیه غالب نیست شما از جمله افرادی هستید كه دارای «شخصیت‌های متعدد» همراه با یك رشته تناقض‌های درونی هستند. این گونه افراد در برخی از زمینه‌ها كاملا متعادل و در برخی دیگر به مقدار كم، متوسط یا حتی زیاد مختل شده‌اند. پرسشنامه را برای مشخص كردن نكاتی كه در آنها دچار مشكل هستید بررسی كنید. این كار باعث می‌شود كه بهتر این نكات را بشناسید. برای خاتمه دادن به این قسمت، پاسخ‌هایی را كه به سؤالات ۱، ۲، ۹، ۱٤، ٤۲ و ٤٤ داده‌اید به دقت بررسی كنید. این پاسخ‌ها برای طبقه‌بندی شما نسبت به گرایش‌های سیستم اعصاب نباتی به شما كمك می‌كند. به عبارت دیگر، سیستم عصبی خودمختار كه متفاوت از سیسم عصبی مركزی است از اراده ما خارج است. این دستگاه دارای دو مكانیسم متضاد است كه با یكدیگر متعادل بوده و سمپاتیك و پاراسمپاتیك نامیده می‌شود.
| سوال |
ستون پاسخ |
| 1 |
1 |
| 2 |
1 |
| 9 |
1 |
| 14 |
1 |
| 42 |
1 |
| 44 |
1 |
اگر پاسخ شما به سؤالات ۱، ۲، ۹، ۱٤، ٤۲ و ٤٤ در ستون ۲ قرار دارد شما دارای گرایش سمپاتیكو ـ تونیك هستید و به عبارت دیگر، این سیستم سمپاتیك شما است كه حاكم است؛ این مورد، معمولا رایجتر از بقیه است. اگر پاسخ‌های این سؤالات در ستون ۳ قرار دارد شما از آن گروه افرادی هستید كه در آنها سیستم اعصاب پاراسمپاتیك حاكم است. اگر تعداد پاسخهایتان در دو ستون یكسان است در اكثر اوقات به اندازه كافی این دو گرایش عصبی‌تان یك اندازه عكس العمل نشان می‌دهد.
سوال‌ها و جواب‌ها
۱ - اگر تلگرافی دريافت كنيد كه به هيچ وجه انتظار آن را نداشته‌ايد، كدام يك از حالت‌های زير به شما دست می‌دهد؟
الف ) فورا برای خواندن آن، در پاكت را باز می‌كنم
@ ب ) تا چند لحظه، آن را باز نمی‌كنم
ج ) از شدت اضطراب، احساس می‌كنيد بی‌حركت شده‌ايد و قادر به باز كردن آن نيستيد
۲ - در آسانسوری كه ناگهان گير می‌كند:
@ الف ) توصيه‌هايی را كه در داخل آسانسور برای انجام اقدامات اضطراری نوشته شده می‌خوانيد
ب ) با فرياد، تقاضای كمك می‌كنيد
ج ) قادر نيستيد حتی حركتی كنيد
۹ - اگر مشاهده چيزی غير طبيعی، باعث نگرانی شما از سلامتی‌تان شود، چه می‌كنيد؟
الف ) فورا به پزشك مراجعه می‌كنيد
@ ب ) كمی صبر می‌كنيد كه ببينيد آيا وضعيت به حال اول بر می‌گردد
ج ) از ترس شنيدن اخبار بد ، از هر گونه معاينه پزشكی خودداری می‌كنيد
۱٤ - هنگامی كه خبر ناخوشايندی به شما می‌دهند كدام يك از احساسات زير به شما دست می‌دهد ؟
@ الف ) احساس اندوه می‌كنيد، و اين خبر برايتان دردناك است
ب ) قلبتان طوری می‌زند كه گويی می‌خواهد از سينه‌تان بيرون بزند
ج ) حالت گلو و شكمتان مختل می‌شود و پاهايتان از توان می‌افتد
٤۲ - خارج از مواردی نظير بيماري‌های مزمن كه نياز به معالجه دارد، آيا به طور معمول، از داروهايی برای هضم غذا، آرامش اعصاب، خوابيدن، فعال بودن و غيره استفاده می‌كنيد؟
الف ) غالب اوقات، برای خوابيدن
@ ب ) هرگز بدون نظر پزشك، دارو مصرف نمی‌كنم
ج ) بله، من بايد از دارو استفاده كنم
٤٤ - آيا پس از مشاهده چنين صحنه‌هايی، از تكرار تماشای آنها خودداری می‌كنيد يا برعكس، دوست داريد دوباره آنها را ببينيد؟
الف ) نه، ديگر به اين مسائل فكر نمی‌كنم
ب ) برای مدت طولانی تحت تاثير قرار می‌گيرم ولی باز هم دوست دارم آن را ببينم
@ ج ) در اكثر موارد سعی می‌كنم ديگر چنين صحنه‌هايی را نبينم