طرح ایجاد نظام اداری دانشبنیان
در بخشهای پیشین، ساختارهای آینده نظام اداری و وضعیت موجود نظام اداری ایران با جزئیات بررسی شد. بهطور خلاصه، با نگاهی به نظام اداری ایران مشخص میشود این نظام از نوع پیش از عصر صنعتی با ویژگی کنترلگری و نظارت مدیران است. نشانههای نیاز به تغییرات در این نظام عبارتند از:
- فرهنگ بسته و فاقد وضوح سازمان
- هنجارهای فرهنگی به جای شایستهسالاری از مقامهای بالا حمایت میکنند، بنابراین:
- اغلب به انجام رساندن سریع کارها دشوار است
- پرسشها حول محور چگونگی ارتقاء یا پاداش گرفتن افراد مطرح میشود چون عدم شفافیت به راحتی دیده میشود
- مانع بودن ساختارهای فعلی در مقابل تولید و گسترش دانش با شعار (
دانش قدرت است) به جای شعار (تبادل دانش قدرت است) و عدم امکان اعمال تغییر نگرش در این ساختارها
- انبوه اشکالات و نارسائیهای گسترده در سیستم فعلی اداری که در زمان خود رفع نشده و طی زمان روی همدیگر تلنبار شده و ساختار جهالت و نادانی را تشکیل دادهاند.
عمده منابع نارضایتی در این نظام اداری عبارتند از:
- رؤسا و مدیران بد یا ضعیف
- قوانین قدیمی، عادات مخرب
- هنجار تیمی و فرهنگ سازمانی ضعیف و نادرست
- ریشه مشکلات اغلب در قوانین اساسی که مدتهاست تصویب شده و عمیقاً نهادینه شدهاند، یا عاداتی که گروه را میگردانند، جای دارد
- ساختارهای سازمانی قدیمی که باعث استهلاک کارکنان، و برآمدن مدیران ضعیف و در نتیجه بقا و تقویت همین ساختارها و قوانین فاسد هستند.
بهمنظور حل مشکلات بالا و رفع منابع نارضایتیها، وضعیت موجود و راهکارهای تغییر در دو بخش (فرهنگ سازمانی و ساختار سازمانی) بیان شد. در این بخش، از جمعبندی و ترکیب نتایج پژوهشهای پیشین به معرفی طرح ایجاد نظام اداری دانشبنیان میپردازیم؛ قابلیتها و ویژگیهای طرح بیان میشود؛ و در نهایت مثالی از کاربست این طرح در یک سازمان ارائه میشود.