انواع روش‌های دریافت مالیات
تعریف مالیات
واژه مالیات که از مال گرفته شده، به مثابه یک نوع هزینه اجتماعی است که آحاد یک ملت در راستای بهره وری از امکانات و منابع یک کشور موظفند آن را پرداخت نمایند تا توانائی‌های جایگزینی و پایدارسازی این امکانات و منابع فراهم شود. مالیات در واقع انتقال بخشی از درآمدهای جامعه به دولت و یا بخشی از سود فعالیت‌های اقتصادی است که نصیب دولت می‌گردد زیرا ابزار و امکانات دست یابی به درآمد و سود‌ها را دولت فراهم ساخته است؛ یا دولت باید با استفاده از آنها برخی خدمات اجتماعی، مانند اداره امور کشور، تأمین کالاها و خدمات عمومى و ضرورى، تضمین امنیت و دفاع همگانى و عمران و آبادانى، را به اجتماع ارائه دهد. در واقع بدون دریافت مالیات، دولت امکان بودجه‌ریزی و برنامه‌ریزی برای انجام تعهدات و نقش‌های اجتماعی خود را نمی‌تواند داشته باشد.
انواع مالیاتها در ایران
انواع روش‌های رایج دریافت مالیات، تعدد انواع مالیات و پیچیدگی‌های آنها می‌توان نگاهی به موارد زیر انداخت:
- مالیات‌های مستقیم: اگر به طور مستقیم از دارائی درآمد افراد وصول و شامل مالیات بر دارائی مالیات بر درآمد می‌باشد
- مالیات بر دارائی
مالیات سالانه املاک، مالیات بر ارث، حق تمبر، مالیات بر درآمد اتفاقی
- مالیات بر درآمد
مالیات بر درآمد اجاره املاک، مالیات بر درآمد کشاورزی، مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد اتفاقی
- مالیات‌های غیرمستقیم: مالیات‌های غیرمستقیم که بر قیمت کالاها و خدمات اضافه شده و به مصرف کننده تحمیل می‌گردد بر دو نوع است
- مالیات بر صادرات و واردات
حقوق و عوارض گمرکی، سود بازرگانی، ۳۰ ٪ از مبلغ اتومبیل‌های وارداتی، ۱۵٪ حق ثبت
- مالیات بر مصرف و فروش
مالیات بر فرآورده‌های نفتی، مالیات تولید الکل طبی و صنعتی، مالیات نوشابه‌های غیر الکلی، مالیات فروش سیگار، مالیات اتومبیل، ۱۵٪ مالیات اتومبیل‌های داخلی، مالیات فروش خاویار، مالیات حق اشتراک تلفن خودکار و خدمات بین الملل، مالیات ضبط صوت و تصویر
- مالیات بر ارزش افزوده
آخرین نوع مالیاتی که در سال 1366 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در مهر 1387 به صورت رسمی اجرایی شد، قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌باشد؛ این مالیات شامل سه نوع مالیات (تولیدی، درآمدی و مصرف) می‌باشد. اجرای سیستم مالیات بر ارزش افزوده در ایران از نوع مالیات بر مصرف آغاز شده است. این مالیات از نوع مالیات غیرمستقیم و مالیات بر مصرف می‌باشد. از آنجا که این نظام مالیاتی، جامع‌ترین نظام مالیاتی مصوب و رایج در ایران است با جزئیات بیشتری در ادامه بررسی می‌شود.
- سایر انواع مالیات
مالیات سرانه، مالیات بر واردات، مالیات راى، مالیات بر ارث، مالیات برمشاغل، مالیات بر فروش، مالیات فراگیر، مالیات امنیت اجتماعى، مالیات بر شرکت‌ها، مالیات براى تامین زندگى در سنین پیرى، مالیات براملاک و مستغلات، مالیات بر دارائى‌ها، عوارض گمرکی، مالیات بر درآمد، مالیات بر مصرف، مالیات تجارت، مالیات بر صادرات، مالیات بر واردات، مالیات بر تولیدات داخلی و سایر انواع و اقسام مالیات که همچنان در آینده به این لیست اضافه خواهد شد!
« سخت‌ترین کار در دنیا درک [فلسفه] مالیات بر درآمد است » (پیام بانک, 1386) آلبرت اینشتین - پیام بانک مرکزی شماره 485
منابع برای بررسی بیشتر
• مالیات و انواع آن در ایران - سایت ویکی پدیا (ویکی‌پدیا - مالیات, 2024)
• مالیات و مفهوم اقتصادی آن - رشد، شبکه ملی مدارس ایران (رشد - مالیات, 1385)
• آشنایی با مالیات بر ارزش افزوده - کانون دانش (بانک مقالات) (کانون دانش, 2008)
منابع و مراجع
[1] پیام بانک. (1386, به نقل از آلبرت اینشتین). مالیات. پیام بانک مرکزی(485). بازیابی از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران: http://www.cbi.ir/showitem/6152.aspx
[2] رشد - مالیات. (1385, تیر 28). مالیات و مفهوم اقتصادی آن. بازیابی از شبکه ملی مدارس ایران رشد: https://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=مالیات+و+مفهوم+اقتصادى+آن&SSOReturnPage=Check&Rand=0
[3] کانون دانش. (2008, اکتبر 11). آشنايي با ماليات بر ارزش افزوده. بازیابی از پرتال کانون دانش (بانک مقالات): http://www.knowclub.com/paper/?p=700
[4] ویکی‌پدیا - مالیات. (2024, آوریل 28). مالیات. بازیابی از ویکی‌پدیا دانشنامه‌ی آزاد: https://fa.wikipedia.org/wiki/مالیات