تاریخچه و سیر تکاملی ساختارهای سازمانی
روند تغییر در ساختارهای سازمانی به‌طور خلاصه به شرح زیر است:
با بروز یک نیاز جدید، رفع یک مشکل و یا تعیین یک هدف جدید، یک نهاد، یا سازمان جدید توسط عده‌ای از خبرگان و متخصصین مرتبط با آن نیاز، مشکل یا هدف ایجاد و سازماندهی می‌شود. ابتدا عموم فعالیت‌ها به طور سنتی با كاغذ، تلفن و فكس انجام می‌شود كه بسیار ناكارآمد، پرهزینه، كُند و پرخطاست.
بنابراین استفاده از كامپیوتر در كسب‌وكار آغاز می‌شود. با افزایش حجم فعالیت‌ها و کارها، سازوکارهای سنتی و دستی به هیچ وجه پاسخ‌گوی نیازمندی‌های جدید نیستند و بنابراین سازمان مجبور به استفاده هر چه بیشتر از نرم‌افزارها و برنامه‌های کاربردی متنوع‌تر و جدیدتر می‌شود.
به همین ترتیب سازمان‌ها برای ارائه‌ی مؤثر خدمات و عقب نماندن از قافله‌ی رقیبان و حفظ مزیت رقابتی خود، مجبور هستند فناوری‌های نوین را به کار گیرند تا از این راه فرصت لازم برای تمرکز هر چه بیشتر بر روی اهداف اصلی خود را به دست آورند.
در نتیجه، این سازمان‌ها در نهایت ناگزیر به یکپارچگی کامل با فناوری اطلاعات و ارتباطات خواهند شد. فناوری اطلاعات و ارتباطات بدون شك تحولات گسترده‌ای را در تمامی عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی بشریت به دنبال داشته و تاثیر آن بر جوامع بشری به گونه‌ایست كه جهان امروز به سرعت در حال تبدیل شدن به یك جامعه اطلاعاتی است؛ جامعه‌ای كه در آن دانایی و میزان دسترسی و استفاده مفید از دانش، دارای نقشی محوری و تعیین‌كننده است.
با گذشت زمان و تغییر نیازمندی‌ها در آینده شاهد دخالت ابعاد دیگری از فنآوری‌ها در کار توسعه‌ی هر سیستم خواهیم بود.
تصویر: روند تکامل تدریجی ساختار معماری نرم‌افزاری. منبع: سایت گسترش سیستمهای اطلاعات پروژه در ایران (ساپ ایران)
نمونه تکامل ساختاری در فناوری
روند تکاملی فنآوری اطلاعات - ساختار لایه‌ای در صنعت نرم‌افزار: ایجاد لایه‌های جدید و پیدایش فعالیت‌های تخصصی منجر به توسعه و افزایش سریع‌تر پیشرفت نرم‌افزار گردید.
نمونه تکامل ساختاری در طبیعت
ساختار (معماری) لایه‌لایه‌ای و شباهت آن با نمونه‌های طبیعی (حلزون) در تکامل و توسعه‌ی تدریجی یک سیستم
نمونه تکامل ساختاری در طبیعت
- زایش گلبرگ‌ها و انشعابات جدید ضامن رشد و تکامل گل
- شهرت و عظمت گردباد ناشی از تشکیل ابعاد و جذب نیروهای جدید
- ساختار لایه‌لایه‌ای و لایتناهی کیهان؛ منظومه شمسی با همه عظمتش در این ساختار فقط یک ذره‌ی غیر قابل مشاهده است!
پیامد افزودن لایه‌های جدید بر ساختار موجود
ایجاد ابعاد جدید در یک سیستم نه تنها موجب کاهش نقش یک بُعد موجود و یا کاهش نیروها در آن بعد نمی‌شود، بلکه فضای عمل آن را گسترش داده و نیاز به استخدام نیروهای (تخصصی) بیشتری در آن بعد ایجاد می‌کند.
نمونه پیامد افزایش لایه‌ها در ساختار فناوری اطلاعات
انشعابات جدید عامل پیشرفت از سیستمهای یک‌تکه‌ی اولیه به سیستمهای شبکه‌ای و تحت وب امروزی و پیدایش تخصص‌های جدید؛ باعث دستیابی به استقلال از سخت‌افزار و نرم‌افزار، مکان و زمان و فناوری‌های خاص شده است.
نمونه پیامد افزایش لایه‌ها در طبیعت
پیدایش شاخه‌های جدید باعث توسعه و گسترش ساختار کلی و رشد و تقویت شاخه‌های قبلی می‌شود.
خلاصه و نتیجه‌گیری
تاریخچه و سیر تکاملی ساختارهای سازمانی و طبیعی نشان‌دهنده تشکیل لایه‌های جدید روی لایه‌های پیشین، و در نتیجه رشد و توسعه ساختار کلی هر موجودیت تا رسیدن آن به کمال خودش است.