داده یا دادهها، بخشها و قطعاتی از دانستهها و معلومات هستند که نشان دهندهی ویژگیهای کمی و کیفی (چندی و چونی) یک متغیر یا مجموعهای از متغیرها هستند. دادهها نوعاً نتایج حاصل از سنجهها (اندازهگیریها) هستند و میتوانند مبنای ترسیمات و گرافها، تصاویر، یا مشاهدات یک مجموعه از متغیرها باشند. دادهها به عنوان پایینترین سطحی از تجرید شناخته میشوند که اطلاعات و دانش از آن مشتق میشود.
به طور کلی٬ میتوان همهٔ مفروضات٬ معلومات٬ داشتهها٬ دانستهها٬ و سوابق را دادهها (Data) نامید. انسان جهت ثبت و درک مشترک هر واقیعت و پدیده از نشانه های مختص آن استفاده نمود. ابتدا به صورت تصویر و در ادامهء سیر تکاملی آن از حروف، اعداد و علائم کمک گرفت؛ بنابراین هر واقعیت یا داده ای با حروف، اعداد و علائم و یا ترکیبی از آنها قابل ثبت است. به عنوان نمونه میتوان از موارد زیر نام برد:
سال: 1386 شماره سریال: 52/ب 768060 نام: حمید
دادهها مجموعهای از نمادها (برای انسان حروف، اعداد، علائم و برای رایانه رمزهای صفر و یک )هستند که حقایق را نشان میدهند و برای انسان از طریق حواس وی (بینایی، شنوایی، چشایی، بویایی، لامسه) و برای رایانه از طریق لوازم مخصوص (صفحه کلید، موس و غیره) به دست میآیند. در اغلب گزارشها و یادداشتهای سازمانی، دادهها به چشم میخورند. برای مثال، تاریخ و مقدار یک صورتحساب یا چک، جزئیات فهرست حقوق، تعداد وسایل نقلیهای که از نقطهٔ خاصی در کنار جاده گذشتهاند نمونههایی از دادهها هستند.
اصطلاح داده یک عبارت نسبی است یعنی اگر موجب درک و فهم لازم و کامل دراین مرحله شده است به عنوان آگاهی یا اطلاعات (Information) از آن نام میبرند و چنانچه موجب درک و فهم کامل نگردد به عنوان همان داده (Data) به شمار میآیند و چون هدف نهایی آگاهی و اطلاعات است باید از سوی دستاندرکاران (انسان یا رایانه) دستکاری یا پردازش (Process) شوند. منظور از دستکاری یا پردازش دادهها انجام عملیاتی از قبیل جمع، تفریق، ضرب، تقسیم، مقایسه و غیره است.
دادهها امروزه از سوی انسان یا رایانه پردازش میشوند یعنی کارهایی روی آنها صورت میگیرد. در پردازش دادهها (داده پردازی) در رایانه ابتدا دادهها به رایانه وارد میشوند. این دادهها درابتدا ذخیره شده و روی آنها عملیاتی (جمع، تفریق، ضرب، تقسیم و...) صورت میگیرد. پس از این که این عملیات (پردازش) صورت گرفت معمولاً دادهها به یک رایانه دیگر یا دوباره به انسانها منتقل میشود.
در بسیاری از مواقع، عبارات اطلاع و دانش معادل هم در نظر گرفته میشوند. تفاوت اصلی بین این دو در سطح تجرید منتسب به هر یک بر میگردد. داده در پایینترین سطح تجرید، اطلاع در سطح بعدی، و در نهایت دانش در بالاترین سطح تجرید این سه مفهوم قرار دارد. به عنوان مثال، ارتفاع کوه اورست عموماً یک داده شناخته میشود، یک کتاب در مورد مشخصات جغرافیایی کوه اورست را میتوان اطلاعات دانست، و گزارشی از اطلاعات عملی بهترین راه صعود به قله اورست را هم میتوان دانش شناخت.
برای تشخیص و تمیز داده از اطلاع، از علائم و نمادها استفاده میشود. داده همان نمادهاست و اطلاعات وقتی به وجود میآید که از علائم برای ارجاع به چیزی استفاده کنیم.
داده را داریم؛ آن را پردازش میکنیم، اطلاع به دست میآید.
برای نمایش یک فهرست جامع از صفحهها و بخشهایی که بر اساس هر یک از برچسبهای زیر طبقهبندی شدهاند، بر روی عنوان آن برچسب کلیک کنید؛ یا برای کمک به بهبود طبقهبندی محتوا، برچسبی برای این صفحه اضافه کنید.