اخبار و اعلانات, سلامتی, سخنرانی, علم و فناوری, عمومی
چالش‌های کار تیمی در آینده‌پژوهی ایران
نشست تشکیل شبکه آیندهپژوهان در شورای آینده‌نگاری فرهنگستان علوم
سعید علی‌حسینی
گردهمایی آیندهپژوهان کشور در فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی
پنجشنبه ۱۴۰۲۱۰۲۰ سلام و تشکر از مدیران و نهاد برگزارکننده جلسه، خانم‌ها طاهری و بابایی. معرفی خود. یادداشت‌های خلاصه از صحبت‌های ارائه‌شده.
سعید علی‌حسینی
آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری بنگاه‌ها و سازمان‌ها مستلزم شرایط مساعد محیط کلان یا جامعه بزرگ‌تر خود است. تمام برنامه‌ریزی‌ها و سناریوها به راحتی با یک تغییر سیاست نرخ ارز بهم می‌خورد، یا تغییر وضعیت قرارداد برجام، یک ترور و...
پژوهش‌های دانشگاهی مثل آینده‌پژوهی اسلامی و ایرانی هم اغلب به این نتیجه ختم می‌شوند که پیش از تشکیل علم دینی باید جامعه دینی یا جامعه اسلامی شکل گرفته باشد.
این وضعیت ما را به این نتیجه می‌رساند که آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری در سطح فردی گرفته تا سطح بنگاه و صنعت، پیش‌تر مستلزم وجود محیط مساعد در محیط‌های بالاتر و نظام‌های اجتماعی است. بالاترین سطوح کلان قابل بررسی عبارتند از دو سطح: یکی جامعه ایران، دیگری محیط ین‌الملل که خارج از کنترل ماست. در جامعه ایران: تا حدودی می‌توانیم بر محیط یا نظام اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... تاثیرگذار باشیم.
اما هرچه محدوده پژوهش بر سطوح بالاتر و سطح اجتماعی متمرکز شود، نیاز به مشارکت ذی‌نفعان و کارشناسان متنوع‌تر و متفاوت‌تر در قالب یک کار تیمی هستیم که از دیرباز یکی از چالش‌ها و مشکلات فرهنگی ما ایرانیان است.
دو چالش اصلی در این زمینه، که به نظر می‌رسد شاید فرهنگستان علوم و زبان فارسی بتواند راهگشا باشد، عبارتند از:
۱. لزوم مشارکت ذی‌نفعان: راهکار ایجاد زبان و ادبیات مشترک، و مدل‌سازی برای مواجهه با مشکل زبان و ادبیات متفاوت افراد و ناتوانی متخصصان مختلف در درک و فهم یکدیگر.
۲. بررسی تخصصی موضوع: یک فرد متخصص در یک رشته خاص نیازمند این است که تا حدودی درگیر کار عملی واقعی و همکاری با سایر رشته‌های تخصصی مرتبط با موضوع شود، این هم باز نیازمند وجود یک زبان مشترک است.
هر دو چالش بالا می‌تواند زمینه‌ساز ورود فرهنگستان در پژوهش‌های آینده‌پژوهی و کمک به سایر رشته‌ها و تسهیل‌گر این فعالیت‌ها در هر موضوع انتخابی باشد.
سهیل دادخواه
؟
مهدی قلی‌زاده
چگونگی ورود فرهنگستان؟ علمی و تحقیقاتی، راهبردی و هدایتگر و ایفای نقش
نامشخص بودن مزیت حوزه علم و فناوری، تعیین جایگاه و موضع ورود فرهنگستان.
محمدحسین شیخ حسن. خانه صنعت، معدن و تجارت
ایجاد ادبیات مشترک، اتاق مشترک
سمیه اسماعیل‌زاده، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی تمدنی، دانشجویی دانشگاه تهران
حوزه سازمانی: هوش مصنوعی، علم‌سنجی، و..
روند کاهش رتبه ایران در رده‌بندی علمی.
خانم مقدسی. دانشجوی مدیریت آموزشی. و فوق دکترا آینده‌نگاری. میز آموزش
مهارت‌های نرم، علوم شناختی، خلاقیت‌شناسی،
عدم عملیاتی شدن مباحث علمی باعث لوث شدن آن ریشه علمی می‌شود. مثل سیاست‌ها و تحقیقاتی که کاربردی نیست.
خانم خویینی‌ها. جامعه‌شناسی سیاسی، شاغل آینده‌پژوهی وزارت دفاع.
پیمایش ملی فرهنگ آینده‌نگری، تعیین جایگاه آن در فرهنگ سیاسی.
فرهاد نظری‌زاده. مسئول مرکز آینده‌پژوهی وزارت دفاع و نیروهای مسلح.
چهار محور: آپ محیط راهبردی، آینده‌نگاری علم و فناوری و نوآوری، آموزش و توانمندسازی آپ، قطب یا مرکز آپ نیروهای مسلح.
نقشه علمی داجا دفاعی امنیتی جمهوری اسلامی. رصدخانه فناوری و نوآوری شالوده‌شکن. استخراج نظام مسایل آینده. پیشبرد ۳۰۰ پروژه آپ.
محمد کاظمی، دانشجوی دکترای آینده‌پژوهی سلامت دانشگاه تهران.
آقای پارسایی، دانشجوی دکترای آینده‌پژوهی سلامت دانشگاه تهران. اشکال ارتباط محدود آپ سلامت با حوزه عمومی‌تر و سایر رشته‌های آپ.
آقای باقری مقدم: یک کار فرهنگستان، شبکه‌سازی و حلقه اتصال بین رشته‌های مختلف است.
آقای امیر جهان‌بین. دانشجوی دکترای آینده‌پژوهی اقتصاد سلامت دانشگاه تهران.
کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشجوی دکترای آپ.
آقای مظلوم، دانشجوی دکترای آینده‌پژوهی سلامت دانشگاه علوم پزشکی.
نیاز به ترویج زبان و ادبیات مشترک، وجود اتاق فکر،
رضا حافظی، ارشد و دکترا آپ، مرکز تحقیقات علمی. حوزه تخصصی انرژی و محیط زیست.
عدم وجود اجتماع علمی باعث ترویج شبه علم و تحمیل هزینه بر آیندهپژوهان است. عدم وجود دیالوگ علمی با جامعه عمومی. تسهیل هسته‌های موقت مسأله محور.
امیر غفاری، دانشجویی ارشد آپ دانشگاه تهران
ترویج سواد آینده،
دانشجوی دانشکده حکمرانی
تقاضا و نیاز منجر به مراجعه به آپ خواهد شد. راه دیگر ایجاد عرضه و معرفی آپ به جامعه است. لزوم معرفی بین خودمان.
آقای خیری، دانشجوی اجا،
آینده‌پژوهی در ستاد ارتش تشکیل شده.
آقای مهدی مطهرنیا، جامعه‌شناسی سیاسی، اندیشکده آینده‌پژوهی سیمرغ از گروه‌های تخصصی مختلف،
نهادها در کار همدیگر دخالت نکنند، ایجاد و ترویج ادبیات آینده‌اندیشی، واژگان علمی، آینده‌اندیشی و آینده‌نگری و... معادل هم نیستند و نباید در جامعه از محتوا خالی شوند. آپ کاربردی بدون تئوری و نظریه امکان‌پذیر نیست.
احد رضایان، هیات علمی آپ دانشگاه تهران.
اشکال گزارش‌دهی از وضعیت جامعه آپ، ۱۲۰ فارغ‌التحصیل از سال ۱۳۹۰، ۵۰ نفر ارشد آپ، ۸۰ دانشجوی دکترا، ۳۴ عضو هیات علمی، ۲۵ مدیر ارشد، ۲۱ مرکز و موسسه، ۱۲ دانشگاه مرتبط با آپ، ایده آپ از سال ۱۳۲۶ و ورود به آموزش عالی در ۱۳۸۸، جامعه‌ای نزدیک به ۱۰۰۰ نفر. سازمان آینده‌پژوهی راهبردی زیر نظر نهاد ریاست‌جمهوری در حال تشکیل است.
معصومه کاظمی، هیات علمی آپ دانشگاه تهران.
عدم ارتباط بین نهادی متولیان آپ،
هدایت امیری، فارغ‌التحصیل آپ اصفهان، معاون اطلاع‌رسانی شرکت نفت.
وجود ظرفیت آپ در بخش‌های مختلف ایران، وجود خلأ قانونی برای سیاست‌گذاری، جاذبه ذاتی آپ برخلاف ناتوانی سیاست‌گذار در ایجاد همگرایی بین نهادها، شکل‌گیری اتفاق نامبارک لوث شدن آپ، بایدی حفظ و گسترش امید، ظرفیت‌سازی فرهنگستان.
علی چاپرک، هیات علمی پژوهشگاه نیرو.
حاکمیت‌زدگی آپ از قدیم و عدم رعایت توازن بین ذی‌نفعان دولت و دانشگاه و صنعت، صنعت‌زدگی آپ با باور به پیشرانی آن، خروجی‌محوری برخلاف فرایندمحوری، علم و فناوری زدگی، مشاوره محوری در مقابل پژوهشگری، روابط بین‌المللی ضعیف.
راهکار ایجاد زیست بوم آینده‌نگر و اجتماع آینده‌نگری، تشکیل سازمانی آینده برای هویت‌بخشی و چرخه اقتصادی.
نقش صوری و فرمیک فرهنگستان برابر نقش محتوایی است. ایجاد صندوق مطالعات آینده، سابقه عضویت افراد معتبر و ذی‌نفوذ در فرهنگستان می‌تواند زمینه‌ساز گسترش ارتباطات بین‌الملل باشد.
آقای شوکت‌پور، فارغ‌التحصیل دانشگاه تهران، فعال در نهادهای اقتصادی و سرمایه‌گذاری.
بخش عمده آپ در فضای فناوری است، شکل‌گیری کلیت آپ در پانزده سال اخیر،
آفت‌ها: مدشدگی آپ، فهم نادرست و غیرمشترک، کلی‌گویی و زیادی کلان‌نگری، شومن‌بازی و سوء استفاده تجاری از ادبیات آپ، عدم تخصصی‌نگری و ورود به حوزه‌های تخصصی، عدم بهرمندی از فارغ‌التحصیلان، عدم دیدن نقش واسطه‌ای و میان‌رشته‌ای آپ، عدم علاقمندی مدیران کلان به آپ علیرغم ژست آنان چون خلاف منافع حزبی و جناحی و شخصی است، محرمانگی و عدم انتشار نتایج آپ، عدم تولید و انتشار محتوای کتبی و کتاب، نبود ساختار و نظام آپ کشور برای مدیریت و سامان‌بخشی جامعه آپ.
فرهاد روستا، پیشینه مهندسی صنایع، مدیر برنامه‌ریزی گروه بهمن خودروهای برقی و وزارت صنعت.
پایان آپ باید کاربردی و آورده مادی یا معنوی داشته باشد.
آینده‌نگاری در سطح ملی و صنعت: انتصاب یا گماشتن افراد ذیصلاح در مناصب مدیریتی و شایسته‌سالاری، فعال‌تر شدن مراکز آپ و حضور واقعی اجرایی در جامعه، تفسیر خودمان از آپ: یک تخصص و قابلیت در بستر کار است.
خودرو برقی: عدم وجود استاندارد شارژر، کار جهادی و خودجوش خودروسازان در این زمینه،
خانم طاهری، فرهنگستان
خانم ثمر صالحی، دانشجوی آپ سلامت دانشگاه کرمان.
ترویج فرهنگ و ادبیات مشترک.
صحبت‌های آنلاین:
علی ذاکری، فارغ‌التحصیل دانشگاه تهران، هیأت علمی دانشگاه اصفهان.
ورود عموم مردم به تحقیقات آپ.
آتوسا پورشیخ‌علی. ارشد آپ امیرکبیر، و دکتری آپ سلامت دانشگاه کرمان.
صداقت در کار، هدف‌گذاری بخش‌های مختلف جامعه، ناتوانی تأثیرگذاری به علت عدم نیروی سیاست‌گذاری، قابلیت کار در بخش‌های خرد جامعه، سامانه گنجور؟!... تماس قطع شد.
وحید میرزاجانی هرندی، دانشجوی آپ سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمان.
ابعاد جسمی و روان افراد. همه عوامل اجتماعی و فردی در جامعه بر سلامت افراد موثر هستند. سلامت به مثابه اکوسیستم و ملاحظه سلامت محیط زیست و سایر موجودات و حیوانات.
محبوبه خلفی،
چهارده سال پیشینه برنامه‌ریزی و مطالعات شهری، فهم اشتباه مفاهیم و گستردگی ادبیات غلط از آپ باعث کاهش کیفیت و اعتبار آیندهپژوهان ناشی از کاربرد غلط روش‌ها. آزمونهای از توانایی تیم‌سازی و خلاقیت و... عدم اجازه به آیندهپژوهان برای ورود به سیاست و مدیریت، عدم نگاه عمیق و دور برنامه‌ریزان به آینده، تمرکز بر جامعه و نسل امروز برای ترویج مهارت‌ها.
سعید قاسمی‌زاده تمر
حرفه‌ای‌گرایی، اختلاف در تعبیر مفاهیم، دو رویکرد: سرعت و کیفیت. سرعت و عجله برای ارتقای جایگاه آپ شکست خورده است.
اشکان یوسفی، آپ قزوین. مدرس کسب‌وکار دانشگاه
سه منظر آسیب‌شناسی: از نظر آیندهپژوهان، منظر آکادمیک، منظر ملی و بین‌المللی. چرایی عدم توجه ملی و مدیران ارشد. ورود اثرگذار مشاوره آپ.
آقای پروفسور ثبوتی
کهنه معلم فیزیک، آینده‌پژوه نیستم. کلمات پرتکرار جلسات: متأسفانه!. مفهوم چالش در کنار مفهوم فرصت است و باید باشد. خنده‌رو و امید آفرین باشیم.
آقای باقری مقدم
ادامه سلسله جلسات، دعوت حاضرین به مشارکت در نشست روز جهانی آینده‌پژوهی در ۱۷ اسفند، حضور در اتاق فکر آینده‌پژوهی فرهنگستان برای پیگیری مباحث. اعتبارسنجی و اعتباربخشی جهت ارج‌گذاری و تعیین معتبرها برای ترویج مفاهیم. نقشه جامع علمی کشور با رویکرد فرهنگستان برای اعلام به سیاست‌گذاران. شبکه‌سازی و دعوت همگانی متخصصین به این اجتماع. سایر مباحث بماند برای صورت‌جلسه.
پایان.
گزارش جلسه
نخستین نشست با آیندهپژوهان توسط دبیرخانه شورای آینده‌نگاری با حضور جمعی از اساتید، اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور و دانش‌آموختگان آینده‌پژوهی با هدف گسترش پیوند و همکاری‌های علمی در فضای ملی روز پنجشنبه ۲۱ دی ماه ۱۴۰۲ در سالن ابوریحان فرهنگستان علوم برگزار شد.
این نشست با خیر مقدم آقای دکتر ناصر باقری‌مقدم دبیر شورا و ارائه گزارشی از فعالیت‌های شورا و اهداف برگزاری جلسه توسط همکاران دبیرخانه شورا آغاز شد. سپس در بحث و تبادل نظر با حضار، مباحث متنوعی بخصوص با تمرکز بر شرح مختصری از فعالیت‌های شخص یا نهاد وابسته، آسیب‌شناسی فرصت‌ها و چالش‌های آینده‌پژوهی در کشور، ایجاد و پایه‌گذاری شبکه‌ای از آیندهپژوهان و نحوه تعامل و همکاری با آیندهپژوهان و نیز نهادهای علمی و اجرایی کشور مطرح شد. در ادامه مقرر شد این‌گونه جلسات برای ایجاد شبکه آیندهپژوهان کشور به صورت دوره‌ای ادامه پیدا کند.